Stichting Arp Schnitger Uithuizen 2018
Beleef een orgelzomer op het Hogeland
De eeuwenoude wierden, waarop de middeleeuwse kerken, met hun fresco’s, rijk meubilair en een schat aan waardevolle orgels, maken de provincie Groningen tot een uniek gebied! In deze zomer willen de samenwerkende orgelcommissies van de gemeente Eemsmond de nadruk leggen op combinaties van de bijzondere cultureel erfgoed op het Hogeland. En tevens op de geschiedenis van de orgelmuziek, van de middeleeuwen tot en met de 19e eeuw. De programma’s op zondag 24 juni en daarna op vijf achtereenvolgende zaterdagmiddagen richten zich niet alleen op specifiek de orgelliefhebber, maar ook op mensen, al dan niet met hun kinderen, die in méér Groninger zaken geïnteresseerd zijn. Genoeg afwisseling op een middag!
De thema’s zijn als volgt:
Kerk – orgel – borg in Groningerland (Uithuizen)
Op zondag 24 juni wordt deze bijzondere orgelzomer geopend met een dubbelconcert op het Schnitger-orgel (1701) in de Jacobikerk in Uithuizen aanvang 17.00 uur en vervolgd op het kabinetorgel (Groet & Vool 1777) in de grote zaal van de Menkemaborg om 20.00 uur. In deze zaal werd het contract tussen de Heer Mello Alberda van Menkema en Arp Schnitger getekend op 17 juli 1699 voor de bouw van het orgel in de Jacobikerk. Het dubbelconcert wordt gegeven door Vincent van Laar (organist) en David van Laar (counter-tenor). Tussen de beide concerten door wordt in het Schathoes bij de borg een buffet geserveerd met gerechten van het Groningerland (passe partout € 39,-; alleen orgelconcert Jacobikerk € 10,-).
aanmelden via: arpschnitgerorgeluithuizen@planet.nl
( de plaatsen in de borg zijn beperkt)
Kloosters, kerken en orgels in Groningerland (Rottum, Helwerd en Uithuizen)
Zaterdag 30 juni vanaf 13.30 uur is gewijd aan een presentatie van de reconstructie van het klooster St Juliana in Rottum (video-presentatie, maquette, korte toelichting) en een rondgang over het voormalige kloosterterrein. In het klooster heeft vóór de Reformatie een orgel gestaan. Daarna wordt aandacht besteed aan een korte demonstratie op het laatste orgel dat in de oude kloosterkerk stond (een verbouwd Lohman-orgel). Na een bezoek aan de wierde Helwerd, waar Liudger de blinde zanger Bernlef in 787 genas, wordt de middag besloten met een demonstratie en bespeling van het Schnitger-orgel in de Jacobikerk in Uithuizen. Ab Gramsbergen speelt dan muziek van Jan Pieterszoon Sweelinck, Anthoni van Noord en Matthias Weckmann. Vooraf wordt een korte uitleg gegeven over orgelmaker Arp Schnitger. Kosten € 10,-.
Kerk – Hinsz-orgels – Collatoren in Groningerland (Zandeweer en Uithuizermeeden)
Zaterdag 7 juli vanaf 13.30 uur wordt in Zandeweer stil gestaan bij de rol die borgheren speelden bij het doen aanbesteden van orgels voor hun kerk. Het eerste orgel van Hinsz in Zandeweer (1731) wordt gedemonstreerd en bespeeld door organist Dirk Molenaar en het orgel kan daarna nader bekeken worden.
De middag wordt vervolgd met een bezoek aan de Rensumaborg in Uithuizermeeden. Historicus Hidde Feenstra geeft een korte uitleg over de rol die de collatoren (kerkheren) speelden bij de inrichting van de kerken na de Reformatie.
In herberg De Koppelpaarden kunt u een consumptie nuttigen.
De middag wordt besloten in de Mariakerk in Uithuizermeeden met een klein uurtje muziek door de celliste Sophie Ehling, zij speelt delen uit suites van Bach en Britten. Ties Molenhuis, organist van de Mariakerk, zal enkele orgelwerken ten gehore brengen op het laatste door Hinsz gebouwde orgel uit 1785. Kosten Zandeweer € 5,-, Mariakerk Uithuizermeeden € 5,-.
Kerk – pastorie – orgelcatastrofes in Groningerland (Kantens)
Zaterdag 14 juli , vanaf 13.30 uur wordt in Kantens de catastrofe herdacht die de kerk en het orgel trof. Door de collator van de kerk, H.J. Wijgchel, werd namelijk rond 1806 besloten de middeleeuwse weem te vervangen door een moderne pastorie, maar dat luidde het faillissement van de kerk in en de onderdelen van het orgel werden ter verkoop uitgestald op het kerkhof. In 1986 en 2007 werd het in 1821 gewijzigde orgel gereconstrueerd. Om 13.30 uur bespeelt en demonstreert Leni Otte het orgel waarna een bezoek aan de pastorie uit 1807 volgt met toelichting door de huidige bewoner. De middag wordt besloten in een bewaard gebleven deel van de borg Ewsum te Middelstum waar Hidde Feenstra de rol van de bewoners van de borg Ewsum en de Klinkenborg in dit deel van Noord-Groningen toelicht. Kosten € 10,- .
Begin en eind van de Schnitger-school in Groningerland (Uithuizen en Warffum)
Op zaterdag 21 juli, vanaf 13.30 uur wordt in Uithuizen het begin en het einde van de Schnitger-school belicht en het Schnitger-orgel (1701) gedemonstreerd door Jan Smid. De middag wordt vervolgd in Warffum waar Rudi Diekstra het Freytag/Timpe orgel (1812) in de Sebastiaankerk demonstreert om 15.45 uur. Tussen beide demonstraties is er gelegenheid thee of koffie te consumeren in het museumcafé het Hoogeland (ingang Oosterkerkpad). Dit bijzondere openluchtmuseum richt zich vooral op de 19de-eeuwse cultuur en gewoonten op het Hogeland. Daar zal in een zaal van het museumcafé een lezing zijn over Schnitger en zijn school om 14.45 uur en Rudi Diekstra zal om 15.15 uur een harmonium bespelen. Kosten € 10,-.
Kerk – orgel – rijke boeren in Groningerland (Usquert)
Op zaterdag 28 juli, vanaf 13.30 uur wordt de orgelzomer Eemsmond besloten in Usquert. De hegemonie van de adellijke collatoren was in de 19e eeuw doorbroken en de welvarende boeren, alsmede de predikanten bepaalden het beleid. Rond 1850 werd de Usquerder kerk, waarschijnlijk de oudste kerk van Groningerland drastisch gemoderniseerd en werd het oude orgel vervangen door een Van Oeckelen-instrument (1852). De bezoekers worden ontvangen in de majestueuze Jugendstil-villa van de familie Van de Vondervoort aan de Streeksterweg 2 in Usquert om 13.30 uur. Om 14.30 uur volgt een toelichting, demonstratie en bespeling van het orgel in de Petrus & Pauluskerk (Roelof Kuik) waarbij ook enkele psalmen gezongen worden in 19de eeuwse trant, met voorzanger (Jan Smid). Na een bezoek aan het raadhuis van Berlage eindigt de middag in de Amsterdamse School-villa van de familie Wiersema waar een kort concert gegeven zal worden met pianomuziek uit het midden van de 19e eeuw. Als besluit van deze orgelzomer in de gemeente Eemsmond wordt een glas wijn geserveerd in de tuin van deze villa aan de Wadwerderweg. Kosten € 10,-.
Samenvatting
Zo 24 juni 17.00 uur kerk en borg Uithuizen, Jacobikerk en Menkemaborg
Za 30 juni 13.30 uur Rottum, Helwerd en Uithuizen, Jacobikerk
Za 7 juli 13.30 uur Zandeweer, Nicolaaskerk; Uithuizermeeden, Rensumaborg en 16.00 uur Mariakerk
Za 14 juli 13.30 uur Kantens, Antoniuskerk en pastorie; Middelstum: borg Ewsum
Za 21 juli 13.30 uur Uithuizen, Jacobikerk; Warffum, museum Het Hoogeland en de 15.45 uur Sebastiaankerk
Za 28 juli 13.30 uur Usquert, architectuurwandeling v.a. Streeksterweg 2, 14.30 uur Petrus en Pauluskerk; Berlagehuis en villa Wadwerderweg 11 met pianoconcert